Skip to content

Latest commit

 

History

History
39 lines (34 loc) · 2.51 KB

bir-varlik-baska-varligi-sadece-duyumsayarak-bilebilir.md

File metadata and controls

39 lines (34 loc) · 2.51 KB

Bir Varlık Başka Varlığı Sadece Duyumsayarak Bilebilir

Bir varlık diğerini doğrudan bilemez, sadece kendini doğrudan bilir. Diğerini duyumsar. Duyumsama da eksik bilgi ile olmak zorundadır (bkz. İnsan Zorunlu Olarak Eksik Bilgi İle Yetinebilirdir). Dolayısıyla duyu, imge, kavram hiyerarşisi insana özgü değildir, zorunlu olarak böyledir. Aksi takdirde eksik bilgi (ya da imge) aracılığıyla bilmek yerine doğrudan bilmek gerekirdi. Bu durumda bilen, bilineni doğrudan bilmiş olurdu. Bu da bilen ile bilineni ayırmayı imkansızlaştırır. Yani ben bir şey düşündüğümde, onu düşündüğümü kendime anlatmam gerekmez, kendi düşündüğümü zaten doğrudan bilirim. Gördüğümü görmem gerekmez, zatem görürüm. Ama benim gördüğümü, sana anlatmam, göstermem, çizmem, bir şekilde anlatmam gerekir. Eğer benim gördüğümü sen de benim görmem sebebiyle doğrudan biliyorsan benle sen birizdir.

Aynı şeye bakan iki kişiden bahsetmiyorum, aynı şeye bakan iki farklı insan iki farklı şey görür ve gördüklerini birbirlerine anlatarak bilgi paylaşırlar. Oysa bir kişinin gördüğünü diğeri bakmasa da doğrudan biliyorsa o zaman o ikisi aynı kişidir. Belki şu itiraz yapılabilir: gözümün gördüğünü diğerine sinir yoluyla ya da beyin sinyaliyle gönderirim, böylece iki farklı kişiden biri bakmış diğeri de doğrudan bilmiş olur. Bu itiraz geçersizdir, çünkü bu durumda bu sinir bağı bir duyu organı işlevi görmektedir.

Bir varlığın sınırının ne olduğu, neyin kendisi, neyin diğeri olduğunun aslında bir tanımdan ibaret olduğunu söylemek isterim. Yani o iki kişi tanım gereği ayrı iki kişidir. Bir kişinin elinin sıcağa değmesi sonucu buna tepki vermesi sinir yoluyla iletilen elektrik sinyallerinden dolayı olur, ama biz onu benliğimizin bir parçası olarak görüyor ve sinir yoluna da bir duyu organı demiyoruz. Çünkü sinir yolları, bedenimizin içinde olan bir şeydir ve, eğer beden bir sistem ise, sinir yolları bu sistemin iç dinamiğine ait bir parçadır.

Özetle biz iki şeye iki farklı varlık diyorsak, o zaman bu ikisi arasındaki iletişimi mümkün kılan yetkinliğe duyu organı deriz, tek varlık diyorsak alt parçaları ile ilgilenmez birinde olanı diğerinin bilmesine tanım gereği kendisini doğrudan biliyor deriz.

Yani varlık kendini doğrudan bilendir, kendi dışındakini bilmesine de duymak denir, duymasını sağlayana duyu organı denir.